هر تجهیزی که ساخته می‌شود باید نیازهای عملکردی خود را پوشش دهد. اما فقط همین کافی نیست. تجهیزات همچنین باید در برابر تأثیرات خارجی احتمالی محافظت شوند و تجهیزات نباید برای کاربر یا اپراتور یا محیط زیست مضر باشند. چندین وسیله یا ترکیبی از وسایل را می‌توان برای مطابقت با الزامات استفاده کرد:
برای حمایت از استفاده آسان از درک بین کاربر و سازنده استانداردIEC60529 طراحی شده است. این استاندارد می‌تواند برای تجهیزات الکترونیکی، مخابراتی و همچنین برای تجهیزات ولتاژ بالا، ولتاژ پایین یا ماشین های دوار استفاده شود. محفظه می‌تواند به عنوان بخشی از تجهیزات توسط سازنده دستگاه طراحی و ساخته شود یا به عنوان یک بخش مجزا از سایر سازندگان خریداری گردد.
کدهای IP برای تعریف حفاظت در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی و آب با اثرات مضر استفاده می شود. از آنجایی که کد IP برای تمام تجهیزات استفاده می شود، پیوست B استاندارد IEC دستورالعمل هایی را به کمیته های فنی برای اعمال کدهای IP ارائه می دهد. محافظت در برابر نفوذ اجسام خارجی جامد نیز به عنوان وسیله ای برای مشخص کردن محافظت در برابر تماس تصادفی با قطعات زنده استفاده می شود و بنابراین دو هدف متفاوت اما مرتبط را انجام می‌دهد.
کد IP تعریف شده در ویرایش دوم "IEC60529 با عنوان درجه حفاظت ارائه شده توسط محفظه‌ها" از 2 عدد و 2 حرف اضافی اختیاری تشکیل شده است. اولین عدد رقم 0 تا 6 نشان دهنده حفاظت در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی و در برابر دسترسی به قطعات خطرناک را تعریف می‌کند. عدد دوم 0 تا 8 حفاظت در برابر نفوذ آب را تعریف می‌کند.
تفسیر کد IP:
هر چه اعداد بکار رفته در کد بالا بزرگتر باشد، الزامات حفاظتی سختگیرانه‌تر است. استاندارد، حفاظت مربوط به هر عدد و روش تست انطباق را تعریف می‌کند. عدد اول دو هدف را دنبال می‌کند و بنابراین دارای دو تعریف و دو روش تست است.
1- محافظت از افراد در برابر دسترسی به قطعات خطرناک
بنابراین برای بررسی انطباق با عدد اول، باید از دو پروب (یک پروب دسترسی و یک کاوشگر شی) با حد نیروهای مشخص شده در استاندارد استفاده شود یا از یک پروب دو کاره استفاده گردد.
در مواردی که هیچ الزامی برای محافظت در برابر اجسام جامد یا آب وجود ندارد، از حرف X به جای یک عدد استفاده می‌شود. نمونه ای از این زیر بخش 5.13.2 "IEC60694 مشخصات مشترک برای تابلو برق و تجهیزات کنترل فشار قوی" است که عدد دوم را X تعریف می‌کند زیرا هیچ حفاظتی در برابر نفوذ آب مشخص نشده است. این برای تجهیزات داخلی با ولتاژ بالا قابل درک است که معمولاً در اتاق‌های برق با دسترسی کنترل شده نصب می‌شوند. مشخص کردن حفاظت در برابر نفوذ آب تنها در صورتی باید انجام شود که خطر واقعی ریزش آب زیاد روی تجهیزات وجود داشته باشد.
الزامات آزمایش برای عدد دوم مستلزم چکیدن حداقل 10 میلی متر آب بر روی محفظه در مدت 10 دقیقه است.
به طور کلی، برای تجهیزات ولتاژ پایین، پروب دسترسی نباید قطعات خطرناک را لمس کند. برای تجهیزات ولتاژ بالا به این معنی است که وقتی پروب دسترسی در نامطلوب ترین موقعیت قرار می‌گیرد، باید امکان مقاومت در برابر آزمایش دی الکتریک قابل اعمال برای تجهیزات وجود داشته باشد.
برای تجهیزات دارای قطعات مکانیکی خطرناک، پروب دسترسی نباید با قطعات مکانیکی خطرناک تماس داشته باشد.
برای گذراندن آزمایش برای عدد اول مشخصه 1، 2، 3 و 4 در برابر اجسام جامد خارجی، اگر قطر کامل پروب از هیچ روزنه‌ای عبور نکند، رضایت بخش است.
برای گذراندن آزمایش عدد اول مشخصه شماره 5، اگر پودر تالک در مقدار یا مکانی جمع نشده باشد که بتواند در عملکرد صحیح تجهیزات اختلال ایجاد کند یا ایمنی را مختل کند، رضایت بخش است. برای قبولی در آزمون عدد اول مشخصه شماره 6، اگر در انتهای آزمایش هیچ رسوب گرد و غباری در داخل محفظه قابل مشاهده نباشد، رضایت بخش است. برای گذراندن آزمون اعداد مشخصه دوم کافی است که به طور کلی در صورت ورود آب هیچ اثر مضری بر عملکرد، ایمنی یا عایق قطعات نداشته باشد. برای گذراندن آزمایش اضافی برای محافظت در برابر دسترسی به قطعات خطرناک، کافی است فاصله کافی بین پروب دسترسی و قطعات خطرناک حفظ شود.
زیر بخش 7 IEC60529 استفاده از یک حرف اضافی A، B، C یا D را برای نشان دادن محافظت از افراد در برابر دسترسی به قطعات خطرناک اجازه می‌دهد.
به عنوان مثال، چنین حفاظت بالاتری ممکن است توسط موانع، شکل مناسب دهانه‌ها یا فواصل داخل محفظه ایجاد شود.
از حروف اضافی در صورتی استفاده می‌شود که:
نمونه‌ای از این ز یر بخش 7.7 "IEC60439 مجموعه‌های تابلو و کنترل ولتاژ پایین" است که حفاظت در برابر تماس با قطعات خطرناک متعلق به واحدهای عملکردی مجاور را حداقل IPXXB مشخص می‌کند.
زیر بخش 8 IEC60529 استفاده از حروف تکمیلی H، M، S یا W را برای نشان دادن الزامات اضافی که عموماً با ورود آب مرتبط است، مجاز می‌سازد. به عنوان مثال؛ زیر بخش 5.13.2 IEC60694 بیان می‌کند که تجهیزات فضای باز باید از حرف تکمیلی W به جای عدد دوم (مثلا IP5XW) استفاده کنند و روش آزمایش خاصی را ارائه می‌دهد که باید استفاده شود.
قانون کلی در مورد کد IP: وقتی یک محفظه با درجه حفاظتی‌ای توسط کد IP مشخص گردد می‌بایستی آن محفظه تمام درجات حفاظتی پایین‌تر آن را هم داشته باشد و حمایت کند.
IP00: این کد به این معنی است که هیچ حفاظتی وجود ندارد. بعنوان مثال ساده می‌توان به ترانسفورماتور نوع خشک بدون هیچ محفظه‌ای اشاره کرد. ترانسفورماتور باید در داخل یک محفظه با در نصب شود تا از تماس تصادفی با قطعات برقی جلوگیری شود.
IPXXB:این بدان معنی است که محافظت در برابر ورود اجسام خارجی جامد و آب مورد نیاز نیست و دسترسی به قطعات خطرناک برای تماس اتفاقی با انگشتان محافظت می‌شود.
IP2X:این کد IP برای جلوگیری از دسترسی انگشتان به قطعات خطرناک است و از تجهیزات داخل محفظه در برابر نفوذ اجسام خارجی جامد با قطر 12.5 میلی متر و بیشتر محافظت می‌کند.
IP3XD:این یک کد IP معمولی برای تابلو برق ولتاژ بالا یا ولتاژ پایین و تجهیزات کنترلی است که در اتاق‌های برق و دسترسی به قطعات خطرناک برای محافظت از افرادی که با سیم‌ها کار می‌کنند، تعبیه شده است.
IP53:این حداقل کد IP است که باید برای تجهیزات نصب شده در فضای باز استفاده شود. IP54 انتخاب بهتری خواهد بود زیرا عدد دوم 4 به معنای محافظت در برابر آبی است که از همه جهات می‌آید، در حالی که عدد 3 به معنای محافظت در برابر آبی که از زاویه 60 درجه پاشیده می‌شود.
جدول با مثال:
کد IP از حروف اختیاری استفاده نمی‌کند.
(3) - از افراد، ابزارهای جابجایی با قطر 2.5 میلی متر و بیشتر در برابر دسترسی به قطعات خطرناک محافظت می‌کند.
- از تجهیزات داخل محفظه در برابر نفوذ اجسام خارجی جامد با قطر 2.5 میلی متر و بیشتر محافظت می‌کند.
(4) - از تجهیزات داخل محفظه در برابر اثرات مضر ناشی از پاشیدن آب به محفظه از هر جهت محافظت می‌کند.
کد IP با استفاده از حروف اختیاری
(2) - از افراد در برابر دسترسی انگشتان به قطعات خطرناک محافظت می‌کند.
- از تجهیزات داخل محفظه در برابر نفوذ اجسام خارجی جامد با قطر 12.5 میلی‌متر و بیشتر محافظت می‌کند.
(3) - از تجهیزات داخل محفظه در برابر اثرات مضر ناشی از آب پاشیده شده علیه محفظه محافظت می‌کند.
(C) - از افرادی که با ابزارهایی با قطر 2.5 میلی‌متر و بیشتر و طول بیش از 100 میلی‌متر دست به کار می‌شوند در برابر دسترسی به قطعات خطرناک محافظت می‌کند (ابزار ممکن است تا تمام طول خود به محفظه نفوذ کند).
(S) - برای محافظت در برابر اثرات مضر ناشی از ورود آب در زمانی که تمام قطعات تجهیزات ثابت هستند آزمایش می‌شود.
کاوشگر دسترسی: کره به قطر 50 میلی متر، نیروی آزمایش 50 N +/- 10%
کاوشگر جسم و ابزار آزمایش برای آزمایش محافظت در برابر اجسام جامد خارجی نمونه آزمایش برای مشخصه دوم شماره 1:
کلمات کلیدی: کد حفاظتی IEC , درجات حفاظتی IP, تفسیر کد IP, آزمایش‌های محافظت در برابر اجسام جامد خارجی, کاوشگر دسترسی
مراجع
‘IEC60529 Second edition 1989-11 + Am. 1 1999-11, EN60529’, Degrees of protection provided by enclosures’ by CEI.
‘Degrees of protection provided by enclosures (IP codes)’ M-124’, Course (Syria - Damascus) 21 May 2002, Mr M. Leusenkamp, Holec, The Netherlands.
‘Enclosures and degrees of protection’ , Çahier Technique N˚. 166 first issued January 1993, Mr. Jean Pasteau, Schneider Electric.
